آیا ارتباطی بین ADHD در بزرگسالی و ترومای کودکی وجود داره؟
دانشمندان میدونن که ژنها، نقش مهمی توی شانس ابتلا به ADHD دارن.
همچنین میدونن که ارتباط قوی بین ترومای کودکی و ابتلا به ADHD در بزرگسالی وجود داره.
حالا به این مسئله عمیقتر نگاه میکنیم.
منظور از تروماهای دوران کودکی چیه؟
اینها وقایع ترسناک، خشن، خطرناک یا تهدید کننده زندگی هستن که برای یک کودک (کسی که کمتر از هجده سال هست) اتفاق میفته.
اینها تجربیات نامطلوب دوران کودکی یا استرس اولیه زندگی نامیده میشن.
آسیبهای کودکی میتونه ناشی از اتفاقاتی باشه که برای خود فرد رخ داده یا اتفاقاتی که دیده و شنیده.
هرکسی میتونه تجربه تروما داشته باشه؛ اما گروههای خاصی، این تجربه رو بیشتر دارن؛ مثل زنها، سیاهپوستها و…
مثالهایی از رویدادهای تراماتیک:
آزار و اذیتهای جسمی، جنسی، عاطفی و بی توجهی
مشاهده آسیب رسیدن به مادر
بودن توی محیطی که مصرف مواد یا بیماریهای روانی وجود داشته.
از دست دادن یکی از اعضای خانواده به علت مرگ یا طلاق
همچنین میتونه شامل:
- بزرگ شدن توی فقر
- خشونت فیزیکی
- تجربه نژادپرستی یا تبعیض
- تصادف خودرویی بد
- داشتن بیماریهای تهدید کننده زندگی
ADHD در مقابل جواب تروما دوران کودکی در بزرگسالی
- ADHD یک اختلال رشد توی مغزه.
- تروما یا استرس تروماتیک، یک واکنش عاطفی درپی یک رویداد دردناکه.
هر دو میتونن باعث مشکلات رفتاری و کمتوجهی مداوم بشن.
مطالعات نشون میده بزرگسالانی که مبتلا به ADHD تشخیص داده شدن؛ بیشتر از افرادی که ADHD ندارن، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) رو تجربه میکنن و بهشن مبتلا هستن.
ADHD یک اختلال خلقیه که ممکنه بعد از یک رویداد تروماتیک ایجاد بشه.
افراد مبتلا به PTSD میتونن علائم مداوم یا علائمی که میان و میرن رو داشته باشن.
تشخیص ADHD از PTSD خیلی سخته.
به این خاطر که این دو اختلال علائم مشترک زیادی دارن؛ مثل:
- مشکلات تمرکز
- واکنش شدید به اتفاقات کوچک
- بیقراری
- عصبی بودن
- مشکلات خواب
- عدم توانایی کنترل استرس
آیا ترومای دوران کودکی میتونه باعث ADHD توی بزرگسالی بشه؟
ژن، محیط ، سبکزندگی، همگی شخصیتت رو شکل میدن.
اما ترومای دوران کودکی یک پیشبینی کننده قوی برای علائم طولانی مدت ADHD هست.
قرار گرفتن زودهنگام یا مداوم با تجربههای نامطلوب دوران کودکی، سطح سمی استرس رو افزایش میدن؛ این موضوع برای سلامت جسمی یا روانی هر کسی مضره؛ اما به نظر میرسه که این موضوع احتمال ابتلا به ADHD متوسط تا شدید رو هم افزایش میده.
البته تعداد و انواع تجربههای نامطلوب دوران کودکی هم نقش دارن.
شواهد نشون میده افرادی که ADHD در بزرگسالی دارن، دو یا چند مورد از این موارد رو توی دوران کودکی خودشون تجربه کردن:
- درآمد کم خانواده
- طلاق
- بیماریهای روانی
- خشونتهای فیزیکی
- زندانی بودن عضوی از خانواده
تحقیقاتی در مورد ADHD و ارتباطش با ترومای دوران کودکی:
رشد اولیه مغز
مغزهای جوان دائمأ در حال یادگیری و سازگاری با دنیای بیرون هستن، تحقیقات نشون میده که ترومای دوران کودکی، روی نحوه شکل گیری بعضی از نواحی خاص مغز تاثیر میذارن، نواحی که نوع تفکر، احساس و عملت رو کنترل میکنن.
استرس اولیه زندگی، ممکنه منجر به تغییراتی بشه که علائم شایع ADHD رو در برمیگیره؛ ازجمله:
- حس مداومی از ترس
- پاسخ شدید به استرس (که به راحتی از بین نمیره)
- مشکل توی تنظیم احساسات
- مشکل توی برنامهریزی یا توجه
- عدم توانایی در کنترل رفتارهای تکانشی
تمایل به افکار یا خاطرههای منفی
استرس اولیه زندگی میتونه به نحوه نگاهت به جایگاه خودت در جهان تأثیر بذاره.
ممکنه بیشتر به خاطرات بد فکر کنی تا خاطرات خوب.
این نوع از نشخوارهای فکری میتونه احتمال علائم ADHD بیتوجهی یا بیشفعالی رو افزایش بده.
عدم حمایت اجتماعی
ترومای دوران کودکی، در همه افراد باعث تغییرات مغزی مرتبط با ADHD نمیشه.
ممکنه این اتفاق برای افرادی که به حال خودشون رها شدن، بیشتر باشه.
وقتی بچهها احساس امنیت از طرف والدین دوستان و سایر عزیزانشون میکنن و حمایت میشن، راحتتر میتونن از استرس تروماتیک نجات پیدا کنن.
عوامل ژنتیکی
اگر فردی توی خانواده مبتلا به ADHD باشه، احتمال ابتلا بیشتره.
مطالعات نشون میده که ژن ها ممکنه روی نحوه تأثیر آسیب روی مغز، اثر بذارن.
خیلی از ما حین رشد، سختیهایی داشتیم.
بچههایی که علائم ADHD رو دارن، احتمال آسیب دیدنشون بیشتره؛ آسیبهایی مثل تصادفات، آزارهای عاطفی یا فیزکی.
این آسیبها احتمال ADHD در بزرگسالی رو بیشتر میکنن.
این اتفاقات ممکنه به علتهای زیر بیفتن:
مشکلساز بودن کودکان مبتلا به ADHD
برای کودکان مبتلا به ADHD کنترل رفتار و احساسشون سخته؛ بزرگسالان ممکنه فکر کنن که این بچهها، عمدأ بدرفتاری میکنن و این موضوع منجر به تنبیه مداومشون بشه که شامل خشونت فیزیکی میشه.
علائم ADHD ممکنه فراموش بشن
شواهدی وجود داره که نشون میده کودکانی که دچار تروما هستن، کمتر دچار بیش فعالی میشن، اما بزرگسالان ممکنه ندونن، بیتوجهی هم مربوط به ADHD هست.
بدون درمان، زندگی فرد مبتلا به ADHD میتونه روابطش توی مدرسه یا خونه رو تیرهوتار کنه و این مسئله به نوع خودش ممکنه شانس ADHD رو افزایش بده.
سلامت روان والدین
والدین کودکان مبتلا به ADHD میزان بالایی از افسردگی و اضطراب رو دارن، همچنین احتمال داره که خودشون ADHD داشته باشن.
مشکلات سلامت روانی یا استرس زیاد توی خونه، ممکنه منجر به سبک فرزند پروری خشن بشه.
چطوری کمک بگیریم؟
اگر توی دوران کودکی آسیب دیدی باید به روانپزشک متخصص توی زمینه اختلالات استرس ناشی از آسیب مراجعه کنی.
اونها بهت کمک میکنن تا یک برنامه درمان مناسب داشته باشی.
یک متخصص سلامت روان میتونه بهت کمک کنه علائم استرس آسیبزا و ADHD رو شناسایی و مدیریت کنی.
ممکنه به دارو، مشاوره یا ترکیبی از این دو نیاز داشته باشی.
بعضی از درمانهای حمایتی برای این افراد شامل موارد زیر میشه:
- هنر یا موسیقی درمانی
- یوگا
- ورزش
- گروههای حمایتی
مقالات بیشتر در مورد مدیریت زمان و اختلال اضطراب در افراد ADHD رو در دسته ADHD اکسیدو مطالعه کن.