اختلالات خوردن به گروهی از مشکلات روانی گفته می‌شه که باعث می‌شه رفتارهای ناسالم و غیرعادی در غذا خوردن به وجود بیاد. این اختلالات می‌تونن از پرخوری شدید گرفته تا محدود کردن شدید غذا متفاوت باشن و معمولاً تأثیرات زیادی روی سلامت جسمی و روحی می‌ذارن. بیاید از اول تا آخر باهم بررسی کنیم.
اختلالات خوردن
۱. بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa)
بی‌اشتهایی عصبی یعنی فرد خیلی کم غذا می‌خوره چون از اضافه وزن به شدت می‌ترسه. معمولاً این افراد حتی اگر خیلی لاغر باشن، باز هم خودشون رو چاق می‌بینن.
علائم بی‌اشتهایی عصبی
- ترس شدید از چاق شدن.
- محدود کردن کالری مصرفی.
- ورزش بیش از حد.
- وزن پایین‌تر از حد طبیعی.
خطرات بی‌اشتهایی عصبی
- سوءتغذیه
- ریزش مو، مشکلات قلبی، و حتی مرگ در موارد حاد.
راه‌حل‌های بی‌اشتهایی عصبی:
- روان‌درمانی: درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای تغییر باورهای اشتباه درباره وزن خیلی مؤثره.
- مشاوره تغذیه‌ای: برنامه‌ریزی تدریجی برای افزایش وزن.
- حمایت خانواده: کمک به فرد برای احساس امنیت بیشتر.
۲. پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa)
توی اختلال پرخوری عصبی، فرد پرخوری می‌کنه ولی بعدش با رفتارهایی مثل استفراغ عمدی یا مصرف ملین‌ها، سعی می‌کنه جلوی افزایش وزن رو بگیره.
علائم پرخوری عصبی
- خوردن حجم زیادی غذا تو مدت کوتاه.
- پاکسازی از طریق استفراغ یا ورزش بیش از حد.
- زخم گلو و آسیب به دندان‌ها.
خطرات پراشتهایی عصبی
- عدم تعادل الکترولیت‌ها که می‌تونه باعث مشکلات قلبی بشه.
- آسیب به مری و دندان‌ها.
- اضطراب و افسردگی.
راه‌حل‌های پراشتهایی عصبی:
- CBT: تغییر رفتارهای پرخوری و پاکسازی.
- DBT:درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT) برای کنترل هیجانات
- مدیریت استرس: تمرین‌هایی مثل یوگا و مدیتیشن.
- دارودرمانی: داروهایی مثل فلوکستین گاهی تجویز می‌شن.
۳. اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder)
توی اختلال پرخوری، فرد به طور مکرر مقدار زیادی غذا می‌خوره ولی رفتارهای جبرانی مثل استفراغ نداره.
علائم اختلال پرخوری
- پرخوری زیاد بدون کنترل.
- احساس گناه و شرمندگی بعد از غذا خوردن.
- معمولاً باعث اضافه وزن یا چاقی می‌شه.
خطرات اختلال پرخوری
- چاقی، دیابت نوع ۲، مشکلات قلبی.
- افسردگی و کاهش اعتمادبه‌نفس.
راه‌حل‌های اختلال پرخوری:
- روان‌درمانی: شناسایی و کنترل محرک‌های پرخوری.
- برنامه غذایی منظم: ۳ وعده اصلی و ۲ میان‌وعده.
- فعالیت بدنی: ورزش منظم.
۴. سایر اختلالات تغذیه‌ای (OSFED)
این دسته شامل اختلالاتی می‌شه که کاملاً با معیارهای بی‌اشتهایی یا پراشتهایی مطابقت ندارن اما همچنان مشکلات جدی ایجاد می‌کنن، مثل پرخوری شبانه یا حذف گروه خاصی از غذاها بدون دلیل پزشکی.
راه‌حل‌های سایر اختلالات تغذیه‌ای:
- تشخیص دقیق.
- رویکردهای درمانی مشابه با سایر اختلالات.
CBT و DBT: تعریف و تمرین ها
CBTبرای اختلالات خوردن
روشی که کمک می‌کنه افکار و رفتارهای ناسالم رو شناسایی و تغییر بدیم.
تمرین‌های CBT:
- ثبت افکار: وقتی موقعیتی باعث اضطراب شد، افکار خودتون رو بنویسید و بررسی کنید آیا منطقی هستن یا نه.
- تغییر افکار: فکر مثبت و منطقی رو جایگزین کنید.
- برنامه غذایی منظم: طبق یک برنامه ثابت غذا بخورید، حتی اگه گرسنه نیستید.
DBT برای اختلالات خوردن
این روش علاوه بر رفتار، به هیجانات هم می‌پردازه.
تمرین‌های DBT:
- آگاهی ذهن‌آگاهانه: به غذا نگاه کنید، بو کنید و به‌آرامی بخورید. هر لقمه رو کاملاً حس کنید.
- تحمل استرس: وقتی میل به پرخوری داشتید:
- صورتتون رو با آب سرد بشویید یا یخ دست بگیرید.
- ورزش شدید و کوتاه مثل دویدن انجام بدید.
- تنفس عمیق و دیافراگمی داشته باشید.
اختلالات خوردن مشکلات پیچیده‌ای هستن که نیاز به درمان چند‌بعدی دارن. با روان‌درمانی، حمایت خانواده و تغییر سبک زندگی می‌شه این مشکلات رو مدیریت کرد. اگه شما یا کسی که می‌شناسید این علائم رو داره، بهتره با متخصص مشورت کنید. هرچه زودتر اقدام کنید، احتمال بهبودی بیشتره.
مرتبط:
- راهنمای جامع برای داشتن زندگی سالم و پر انرژی
- مشکلات خواب و اضافه وزن در تروما روحی
- 5 عادت برای کاهش وزن و تناسب اندام
